تحلیل مردم شناختی ضرب المثل های شهر کرمان با تکیه بر نماد و نشانه ها

ضرب المثل ها از اندام های اصلی و اساسی هر زبان و یکی از کهن ترین تراوش های ذهن و اندیشه نیاکان ماست که ریشه در آداب و سنن ملی و قومی جامعه دارد و بدون شک گردآوری، مطالعه و بررسی آن از دیدگاه نماد و نشانه شناسی، یکی از راه های شکوفایی حیات فرهنگی و هنری یک سرزمین و کشف مفاهیم مشترک وتشابهات بین فرهنگی است. این مقاله گزارشی است از یک پژوهش کتابخانه ای و اسنادی که ضرب المثل های رایج در کرمان را با تکیه بر نماد و نشانه شناسی تحلیل کرده و نمادهای به کار رفته در این امثال را که نشان دهنده فرهنگ و ارزش های این دیار است؛ روشن میسازد. لذا از میان هزار ضرب المثل گردآوری¬شده از کتاب امثال فارسی در گویش کرمان، 58 نماد را برگزیده ایم تا به طبقه بندی و تحلیل آن ها بپردازیم و انعکاس آن ها را در مثل ها نشان دهیم. در روش نشانه شناختی از الگوی نشانه ای سوسور استفاده کرده و هر ضرب المثل را به عنوان واحد تجزیه و تحلیل انتخاب نموده ایم. اهمیت و لزوم مطالعه¬ی ضرب المثلهای شهر کرمان ارائه راهکارهای علمی در نحوه ثبت و ضبط، گردآوری، طبقه بندی و بررسی علمی و آکادمیکی آنهاست. در واقع ضرب المثلها عناصر فرهنگی زنده به شمار میروند که هنوز در زندگی مردم عامی کارکرد ویژه ایی دارند. این بررسی نشان می دهد که بیشترین نمادهای به کار رفته در ضرب المثل های کرمان مربوط به حیوانات، طبیعت، اشیا و موضوعات ساده و ملموس و پر رواج می باشد. علت به کارگیری وافر نمادهای حیوانی در مثل ها، یکی استفاده زیاد جمعیت روستایی از چهارپایان به اقتضای شغل شان و دیگری آشنایی همه اقشار مردم با حیوانات و بار معنایی آن هاست و علت استفاده زیاد از نمادهای طبیعت، شرایط سخت و دشوار زندگی در دیار کرمان و هنر مردمان این دیار در رام ساختن و استفاده از این عناصر است.